Verbas (2)

Atopei unha palabra. Ou mellor dito, foi un reencontro. Ocorreu nun bar nas aforas da cidade. Un deses nos que hai no chan a carón da barra un bo número de cabichas e cascas de cacahuetes.Son as oito e media da tarde e a clientelela é exclusivamente masculina. No televexo (que diría Ferrín) un locutor loa a proeza dun deportista español. O compañeiro de barra máis próximo, ataviado co seu pantalón azul da obra e os seus zapatóns, ámbolos dous ben luxados de pintura, mira concentrado a pantalla mentres coa man dereita agarima a súa apreciada botella da cervexa.

Unha voz en off, entusiasmada, eloxia ó nadador que pasará a memoria colectiva como primeiro en cruzar a nado o estreito, mar, océano ou non sei moi ben o que, nun exemplo de pundonor, valor e poderío físico. Un fito histórico que requeriu dunha espartana preparación de meses, anos ou décadas, pero que finalmente pagou a pena. Este novo heroe nacional superou todos os obstáculos facendo gala dun extraordinario valor. Nin a hipotermia, nin os tabeiróns, ni a desnutrición...nada puido detelo. A imaxe amosa agora ó deportista acadando completamente esgotado o peirao de destino, rodeado de zodiacs, aínda sen folgos, con trescentas mans botadas sobre el para izalo fóra da auga, xa varias alcachofas xornalísticas lle batían na cara entre os relampos dos flaxes.

O veciño baixa a cabeza e volve darlle un apaixoado bico á súa botella. No fondo da barra escóitanse louvanzas varias e mostras de admiración: “manda carallo!”, “si, ho, hai que ter dous collóns ben postos”, “un home é un home e un ghato é un bicho”. O camareiro que atende a barra súmase a comentar a xogada cunha achega patriótica. “E que cando os españois nos poñemos...”. "Hai que ser valente" engaden.

O meu compañeiro, o verdadeiro heroe para min despois dunha dura xornada de traballo, ou,o máis o que é máis probable, de toda unha vida, ergue a testa xa farto e di: “Valente, si. E de que vive ese? Vaia palanquín!”.

Algo se me axitou nalgún recuncho da cabeza. Facía anos que non escoitaba o termo. De socato puiden oír a voz do meu avó, falecido xa fai bastante tempo, articulando a verba.

Roíame a curiosidade. De onde provén esta palabra? Existe realmente? Dende logo que existe porque eu estaba farto de escoitala na vila e na aldea, pero tería recoñecemento normativo ou sería unha fuxida que vive furtivamente entre as clases populares?. Pois un simple dicionario deume a resposta. Que lonxe e con que retranca atopou a nosa lingua os seus membros.

palanquín -na Hindustani palaki 1 adx Que non lle gusta traballar. Tm s. 2 s m Liteira, característica do Extremo Oriente, que levan ás costas dous ou catro homes por medio duns paus horizontais.